Δημήτρης Αντωνίου: Ανεργία και ο Κατώτατος Μισθός - Ο Ρόλος της Νομισματικής Πολιτικής

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟ «ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ»:
Ανεργία και ο Κατώτατος Μισθός. Ο Ρόλος της Νομισματικής Πολιτικής (monetary policy). Πληθωρισμός Κόστους (wage or cost-push inflation).

Σημαντική μελέτη του Δημήτρη Αντωνίου για την ΑΝΕΡΓΙΑ και τον ΚΑΤΩΤΑΤΟ ΜΙΣΘΟ...σχέσεις και λύσεις, με επιστημονικά (όχι αεριτζίδικα) πολιτικά κριτήρια. 

Η ΕΛΠΙΔΑ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ, κύριοι, παράγει ουσιώδες πολιτικό-επιστημονικό έργο, εν αντιθέσει με τους πολιτικούς απατεώνες της Βουλής!

γράφει ο Δημ. Αντωνίου, ιατρός, Πρόεδρος της «ΕΛΠΙΔΑ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ»

D: Labour Demand (by the employees), S: Labour supply by the workers, W: Wages (μισθοί), Q: αριθμός εργαζομένων. Κατάσταση οικονομίας,  κάτω από το επίπεδο της πλήρους απασχόλησης και του ανώτατου ΑΕΠ, ήτοι το ΑΕΠ που αντιστοιχεί στον Q3 είναι κάτω από το ανώτατο δυνατό ΑΕΠ Υf.

Ο Δημήτρης Αντωνίου

Έστω το σημείο ισορροπίας W1, Q1, όπως καθορίζεται από τις αγορές. Το σημείο Q1 υποδηλώνει τον αριθμό των εργαζομένων όπως αυτό καθορίζεται από τους νόμους της αγοράς. Η κατάσταση αυτή στο Q1(κάτω από Yf) σημαίνει ότι ο αριθμός των ακούσια ανέργων είναι μεγαλύτερος των διαθεσίμων (κενών) θέσεων εργασίας (Κευνσιανή ανεργία).
Έστω ότι οι μισθοί (π.χ. κατώτατος μισθός) των εργατών (real wages) αυξηθούν, έξω από τους μηχανισμούς της αγοράς (λόγω άσκησης δύναμης των εργατικών συνδικάτων, ή λόγω νομοθετικού προσδιορισμού του, όπως προτείνει τώρα ο Σύριζα), από το W1 στο W2. Στο επίπεδο  W2 η ζήτηση των εργατών θα είναι Q2, ενώ η προσφορά εργατικού δυναμικού θα είναι Q3. Συνεπώς προκύπτει ένας αριθμός ανέργων Q3-Q2 (ή Q1-Q2) και μείωση του ΑΕΠ από το επίπεδο του Q1 στο Q2 (ύφεση) (αυτά ισχύουν ceteris paridus, ήτοι με σταθερή την παραγωγικότητα, βλ. και παρακάτω).
Προκύπτει το ερώτημα: Πως θα απορροφηθούν οι άνεργοι Q3-Q2?
Εδώ η απάντηση εξαρτάται από την οικονομική σχολή και πως αυτή θεωρεί τους ανέργους Q3-Q2.

Ι) Ο Κευνσιανισμός θεωρεί ότι οι άνεργοι αυτοί Q3-Q2 είναι ΑΚΟΥΣΙΑ άνεργοι,  συνεπώς οι άνεργοι αυτοί είναι έτοιμοι να εργαστούν με μισθούς μεταξύ W1-W2.
Συνακόλουθα οι Κευνσιανιστές θεωρούν ότι η έννοια της ανεργίας Q3-Q2 σημαίνει ότι υπάρχουν τόσες άδειες (ελεύθερες) θέσεις εργασίας όσοι και οι άνεργοι Q3-Q2 κι ότι οι εργοδότες θα διατηρήσουν την παραγωγική δομή της οικονομίας στα επίπεδα του Q3 και γι αυτό θα επιδιώξουν να καλύψουν τις κενές θέσεις εργασίας Q3-Q2.
Σε κάθε όμως περίπτωση η καμπύλη προσφοράς SL εργασίας είναι η ευθεία οριζόντια γραμμή που αρχίζει από το W2 και τέμνει την SL. Αυτό σημαίνει ότι η προσφορά εργατών είναι απόλυτα ελαστική στο W2, δηλ. η παραγωγή βρίσκει όσους εργάτες θέλει μέχρι του αριθμού Q3 με τον μισθό W2. Για περισσότερους εργάτες-πάνω από  Q3- η εργοδοσία πρέπει να πληρώσει μεγαλύτερους του W2 μισθούς (γι αυτό η ευθεία καμπύλη κάμπτει προς τα πάνω στο σημείο…).
Ο Κευνσιανισμός προτείνει ως την καλύτερη λύση της απορρόφησης των ανέργων Q3-Q2 (και την εξάλειψη της ύφεσης) την νομισματική ενίσχυση των επιχειρήσεων ή/και των εργαζομένων για την πρόσληψη των ανέργων με μισθούς W2 (*), δηλ. προτείνει μέτρα για την αύξηση της ζήτησης της εργασίας (μετατόπιση της DL προς τα δεξιά).
Κευνσιανά μέτρα μείωσης της Ανεργίας στην παραπάνω κατάσταση:
Τέτοια μέτρα είναι τα εξής: α) επιδότηση του κόστους εργασίας (μισθών) στους εργοδότες ανάλογα με τον αριθμό των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούν, β) μείωση των ασφαλιστικών εισφορών των εργοδοτών υπέρ των εργαζομένων, γ) αύξηση της φορολογίας επί των διανεμητέων  κερδών των (μερισμάτων) των επιχειρήσεων, δ) αύξηση των ονομαστικών μισθών των εργαζομένων με ρυθμό μικρότερο του δείκτη τιμών της αγοράς, ε) (ίσως) μείωση επιτοκίων για επενδύσεις στους εργοδότες και στ) μέτρα για την αύξηση της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων. Όλα τα παραπάνω μέτρα συνιστούν μια αύξησης της προσφοράς χρήματος με τίμημα άνοδο των τιμών. Συνεπώς η εξάλειψη της ανεργίας (που αρχικά προκλήθηκε από την επιβαλλόμενη από τους εργαζόμενους αύξηση των μισθών των από το W1 στο W2, επιτυγχάνεται με ένα κοινωνικό και δημοσιονομικό τίμημα.
Η αντίθετη άποψη των Μονεταριστών, να παταχθεί η αύξηση των μισθών και να μειωθούν αυτοί «βιαίως» από το W2σ στο W1, δια της αποδοχής μια περιόδου (απρόβλεπτης διάρκειας) ανεργίας και ύφεσης στο Q2 (και το αντίστοιχο ΑΕΠ), γεγονός που θα αναγκάσεις τους εργαζόμενους να ρίξουν τους μισθούς των, απαιτεί ίσως μια μεγαλύτερη θυσία από την κοινωνία, ήτοι μια παρατεταμένη περίοδο ύφεση, με αμφίβολο τελικά αποτέλεσμα, δεδομένο ότι η αποδοχή μείωσης μισθών από τους εργαζόμενους είναι δύσκολη και σπάνια. Η σκέψη δε όλων (Κευνσιανών και Μονεταριστών) ότι η συμφωνημένη κι ειρηνική μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών, μείωση μισθών, ή η μη-αύξησή των, είναι νομίζω ουτοπική και πάντως προσωρινή.
Μια κοινά αποδεχτή λύση για όλους, εργαζόμενους, εργοδότες, Κευνσιανιστές και Μονεταριστές, για να αποφευχθούν οι παραπάνω ανισορροπίες στην αγορά εργασίας και τιμών, είναι οι αυξήσεις μισθών των εργαζομένων να συνδεθούν με νόμο με την παραγωγικότητά των. Εάν η παραγωγικότητα είναι μεγαλύτερη της αύξησης των μισθών, η SRAS σταθεροποιείται, σταματά να μετατοπίζεται προς τα αριστερά και πάνω κι ίσως μετατοπιστεί και προς τα δεξιά και κάτω, μειώνοντας τους μισθούς και αυξάνοντας την απασχόληση.  Αυτό θα επιφέρει μια σταθερότητα του κόστους εργασίας, σταθερότητα των πραγματικών μισθών και γενικών τιμών, μια σύγχρονη και ισόρρυθμη μετατόπιση των DL και SL  προς τα δεξιά και σταδιακή αύξηση του ΑΕΠ.
(*) αντίθετα οι Μονεταριστές θεωρούν ότι οι άνεργοι αυτοί είναι ΕΚΟΥΣΙΑ άνεργοι και δεν δικαιούνται την παραπάνω Κευνσιανή κρατική (νομισματική και δημοσιονομική) μέριμνα και κοινωνικές θυσίες για την αποκατάστασή των (βλ. και παρακάτω).

ΙΙ)  Όπως είπαμε και παραπάνω, οι Μονεταριστές θεωρούν ότι οι άνεργοι που προκύπτον από μια «βίαιη» (εκτός των δυνάμεων της αγοράς) αύξηση των μισθών των με την άσκηση της δύναμης των συνδικάτων, θεωρούνται (οι άνεργοι) ως ΕΚΟΥΣΙA άνεργοι και γι αυτό  δεν δικαιούνται την παραπάνω Κευνσιανή κρατική (νομισματική και δημοσιονομική) μέριμνα και κοινωνικές θυσίες για την αποκατάστασή των.

D: Labour Demand (by the employees), S: Labour supply by the workers.
Έστω το σημείο ισορροπίας SL1, DL1 είναι το σημείο α και L1.

Εάν οι μισθοί (π.χ. κατώτατος μισθός) των εργατών (real wages) αυξηθούν έξω από τους μηχανισμούς της αγοράς (λόγω άσκησης δύναμης των εργατικών συνδικάτων) από το W1 στο W2, η SL1 θα μετατοπιστεί προς τα αριστερά στην SL2 και ο αριθμός των εργαζομένων θα μειωθεί από το L1 στο L2 (αντίστοιχα και το ΑΕΠ από το ΑΕΠ1 στο ΑΕΠ2 (όπου ΑΕΠ2 < ΑΕΠ1, ύφεση). Συνεπώς θα προκύψει ένας αριθμός ανέργων L1-L2 (αυτά ισχύουν ceteris paridus, ήτοι με σταθερή την παραγωγικότητα, βλ. και παρακάτω).
Οι Μονεταριστές κατ` αρχήν θεωρούν ότι οι άνεργοι L1-LW στα εκτός της αγοράς αυξημένα επίπεδα μισθών W2 είναι ΕΚΟΥΣΙΑ άνεργοι, με την έννοια ότι αρνούνται να εργαστούν με μισθό ίσο ή κάτω από το W2 (εκτός των L2). Συνεπώς για τους Μονεταριστές το σημείο b που η SL2 τέμνει την DL1 και δείχνει ότι κανείς εργαζόμενος δεν θέλει να δουλέψει σε τιμές κάτω των W2.
Συνεπώς η παραγωγή θα μετατοπίσουν την καμπύλη ζήτησης της εργασίας στην SL2 και το επίπεδο παραγωγής στο L2 (ύφεση), χωρίς όμως μείωση των συνολικών των κερδών (για λόγους που δεν μπορούμε εδώ να επεκταθούμε).
Το ερώτημα όμως παραμένει: Πως θα εξαλειφθεί η ανεργία L1-L2? Οι Μονεταριστές είναι σκληροί: Εφόσον οι άνεργοι είναι εκούσια άνεργοι, δεν αξίζουν καμία κοινωνική θυσία για την αποκατάσταση της εργασίας των (όπως αντίθετα θεωρεί και πράττει ο Κευνσιανισμός). Ο μόνος τρόπος μείωσης της ανεργίας είναι η συντριβή της δύναμης των συνδικάτων (που είναι η αιτία της εκτός αγοράς αύξησης των μισθών στο W2) και ο εξαναγκασμός (με όρους αγοράς) των εργαζομένων να μειώσουν τους μισθούς των, στρέφοντας εναντίον των το όπλο μιας παρατεταμένης  υψηλής ανεργίας. Συναφώς με αυτά, οι Μονεταριστές δεν θα διστάσουν να μετατοπίσουν την DL1 προς τα αριστερά και κάτω, πάνω στην SL2, για να μειώσουν και αυτοί «βίαια» τους W2 (lock out). Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για μια «ανεργία (έλλειψης) ζήτησης».
Περαιτέρω και συναφώς με τα παραπάνω, οι Μονεταριστές πιστεύουν ότι μια ενδεχόμενη νομισματική αποκατάσταση του παραπάνω είδους της ανεργίας (όπως την προτείνουν οι Κευνσιανιστές) θα προκαλέσει μια αυτοτροφοδοτούμενη αύξηση μισθών, ανεργίας, αποκατάστασης της τελευταίας με μεγαλύτερη αύξηση τιμών με νομισματικά μέσα νομισματικών, με τελικό αποτέλεσμα μια συνεχή αύξηση των γενικών τιμών και εμβάθυνση της ύφεσης (στασιμοπληθωρισμός).
Με άλλα λόγια οι Μονεταριστές πιστεύουν ότι η παραπάνω κατάσταση της ανεργίας είναι ίδια σε αιτίες, εξήγηση και «θεραπεία», με την κατάσταση ανεργίας που θα περιγράψουμε παρακάτω συνθήκες δηλ. αρχικής πλήρους απασχόλησης και ανωτάτου δυνατού επιπέδου ΑΕΠ.
Τελικά βέβαια οι Μονεταριστές πιστεύουν ότι εάν οι εργαζόμενοι γνωρίζουν ότι η Τράπεζα δεν πρόκειται να υποχωρήσει στους «εκβιασμούς» των, δεν θα επιχειρούσαν κάν την αύξηση αυτή των μισθών των έξω από τους κανόνες της αγοράς! Κι αυτή είναι-κατ` αυτούς η καλύτερη –προληπτική-λύση του προβλήματος!
Μια κοινά αποδεχτή λύση για όλους, εργαζόμενους, εργοδότες, Κευνσιανιστές και Μονεταριστές, για να αποφευχθούν οι παραπάνω ανισορροπίες στην αγορά εργασίας και τιμών, είναι οι αυξήσεις μισθών των εργαζομένων να συνδεθούν με νόμο με την παραγωγικότητά των. Εάν η παραγωγικότητα είναι μεγαλύτερη της αύξησης των μισθών, η SRAS σταθεροποιείται, σταματά να μετατοπίζεται προς τα αριστερά και πάνω κι ίσως μετατοπιστεί και προς τα δεξιά και κάτω, μειώνοντας τους μισθούς και αυξάνοντας την απασχόληση.
Αυτό θα επιφέρει μια σταθερότητα του κόστους εργασίας, σταθερότητα των πραγματικών μισθών και γενικών τιμών, μια σύγχρονη και ισόρρυθμη μετατόπιση των DL και SL  προς τα δεξιά και σταδιακή αύξηση του ΑΕΠ.

Η Καμπύλη Phillips

Η καμπύλη Phillips υποδηλώνει την κατεύθυνση και την ταχύτητα μετατόπισης της SRAS (στην καμπύλη της wage-push inflation) σε αλλαγές των μισθών και σε κατάσταση της οικονομίας κάτω από το ανώτατο δυνατόν ΑΕΠ (Yf) (*)
Στα σημεία της καμπύλης αριστερά του σημείου Α (σε συνθήκες μικρής ανεργίας), ακόμα και μια μικρή μείωση της ανεργίας προκαλεί μεγάλη αύξηση των μισθών. Στα σημεία της καμπύλης  δεξιά του σημείου Α (σε συνθήκες μεγάλης ανεργίας) μια μεγάλη αύξηση της ανεργίας είναι αναγκαία για να προκαλέσει μια μικρή μείωση των μισθών (ή ισοδύναμα, μια μεγάλη μείωση της ανεργίας απαιτείται για μια μικρή αύξηση μισθών) (ασυμμετρία της καμπύλης SRAS- Wages).
(*) σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης και Yf, οι αυξημένες τιμές προκαλούν αύξηση  των μισθών και μετατόπιση της SRAS προς τα αριστερά και πάνω>


Δημ. Αντωνίου, ιατρός, Πρόεδρος της «ΕΛΠΙΔΑ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ»