Δημήτρης Αντωνίου: «ΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΕΙΑΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ» - Ένα έργο του 20ου αι. φιλοτεχνημένο τον 4ο π.Χ.!

«ΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΕΙΑΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ». Ένα έργο του 20ου αι. φιλοτεχνημένο τον 40 π.Χ. αι. ! Η Ιστορία της Τέχνης αναθεωρείται-Μια Αισθητική Ανάλυση

γράφει ο Δημ. Αντωνίου, ιατρός

Το αριστούργημα αυτό προηγείται τις εποχής του-ως προς της τεχνοτροπία του-τουλάχιστον κατά 2300 χρόνια! Και τούτο διότι εκφράζει καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά τα οποία μέχρι τώρα εθεωρούντο ότι ανήκουν στην Αναγέννηση (14-16ο αι) και τον Μοντερνισμό (αρχές 20ου αι), ανεξάρτητα εάν μοιράζονται το ίδιο ιδεολογικό υπόβαθρο (πιθανότητα πολύ ισχνή). Συγκεκριμένα το αριστούργημα αυτό παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά, τα οποία αποδίδονται ως καινοφανή στις εξής χρονολογικά εποχές:

α) Φάς (κατά πρόσωπο) αναπαράσταση προσώπων (Ερμή, Περσεφόνης και του έμπροσθεν αλόγου…), στα οποία δίδεται η «οπτική ψευδαίσθηση» του «τρισδιάστατου» όγκου, όχι δια των κλασικών (μαθηματικών) μεθόδων της προοπτικής του Bruneleschi (14os αι. της Ιταλικής Αναγέννησης), αλλά δια της αλληλουχίας λευκών και σκούρων αποχρώσεων (chiaroscuro), όπως το βλέπεται στην σκούρα «κηλίδα» των ψηφίδων στο πίσω αριστερό μάγουλο του Ερμής και της Περσεφόνης καθώς και στον λαιμό των. Το ίδιο ισχύει και στον λαιμό, τα ρουθούνια και τα μάτια των αλόγων. Σχόλιο 1ο: Η φάς (κατά πρόσωπο) απεικόνιση των προσώπων πιστεύεται ότι άρχισε από τον Τζιότο στην πρώιμη Ιταλική αναγέννηση (12ος αι.), ο οποίος –πιστεύεται-ότι πρώτος κατάφερε να απεικονίσει φας πρόσωπα και πόδια και ταυτόχρονα να τους δώσει-εμπειρικά-την «ψευδαίσθηση» του τρισδιάστατου. Μέχρι τότε οι μορφές απεικονίζονταν, κατά τα Αιγυπτιακά πρότυπα, προφίλ (στα πλάγια) και δισδιάστατα (βλ. Πλούτωνα και το πίσω άλογο).
Η τρισδιάστατη «ψευδαίσθηση» επετεύχθη αφενός με τους μαθηματικούς κανόνες της προοπτικής από τους Ιταλούς Βruneseschi (14ος αι), Alberti (15ος αι) κι αφετέρου  με την χρήση «φωτοσκιάσεων λευκού-μαύρου» (chiaroscuro) που εισήχθη από τους Madegna, Masaccio (15-16oς αι.), τελειοποιήθηκε από τους Leonardo da Vinci (16oς αι)  Caravaggio (17ος αι) της ύστερης Ιταλικής Αναγέννησης και της Βόρειας (Φλαμανδικής) Αναγέννησης από τον  Vah d` Ayk (16ος αι) κι αργότερα τον Rembrandt και τους επιγόνους του Ρομαντικούς (Delacroix) και τον Ισπανό Velazquez (17oς αι.).
β) Κίνηση. Το αριστούργημα της Αμφίπολης παρουσιάζει ΚΙΝΗΣΗ, η οποία είναι χαρακτηριστικό της Ελληνιστικής Εποχής, και η οποία έρχεται σε καλλιτεχνική αντίθεση με την ΑΚΙΝΗΣΙΑ της πρώιμης (Γεωμετρικής-Αρχαϊκής), αλλά και της Κλασικής τέχνης. Η κίνηση αυτή, ξεχάστηκε κατά την διάρκεια της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής εποχής (εκτός κατά την διάρκεια της «Παλαιολόγειας Αναγέννησης του 13ου αι.. όπως στην Παντάνασσα του Μυστρά και την Μονή της Χώρας της Χίου)
κι επανήλθε μόνο με τον FUTURISM, στην Ιταλία στις αρχές του 20ου αι (Βozzoni).
γ) Διάταξη (composition): Ρομαντική, ήτοι: Kλασικές μορφές σώματος και προσώπων (ομορφιά) (γεωμετρικά αρμονικές ισομετρικές, συμμετρικές, ανέκφραστες), αλλά σε μη-κλασικές (αρμονικές) στάσεις του Ερμή και της Περσεφόνης καθώς και των αφηνιασμένων αλόγων (θυμηθείτε αντίθετα τις αυστηρές γεωμετρικές μορφές των κλασικών χρόνων), αν και η συνολική διάταξη των μορφών είναι συμμετρική. Εδώ έχουμε έναν πρώιμο Μανιερισμό και Εξπρεσιονισμό!
δ) Κυβισμός ! Οι Μορφές και τα άλογα απεικονίζονται από διαφορετική οπτική γωνία του καλλιτέχνη (ωσάν ο καλλιτέχνης να γυρίζει γύρω από τις μορφές και να ζωγραφίζει την καθεμιά από διαφορετική οπτική γωνία). Με τον τρόπο αυτό προσδίδει την «ψευδαίσθηση» του τρισδιάστατου σε όλη την σύνθεση!. Η μέθοδος αυτή λέγεται multi-angled perspective painting και εισήχθη από τους Cezanne, Matisse κι έφθασε στο απόγειό της με τους Κυβιστές (Picasso, Brack κλπ).
ε) Η Υλική πραγμάτωση του Μεταφυσικού. Παρόλο που η παράσταση είναι «εγκόσμια υλιστική» (ανθρώπινες μορφές), η όλη σύνθεση και το ιστορικό επεισόδιο εκτυλίσσεται σε έναν ακαθόριστο Μεταφυσικό χώρο κενού!. Αυτό δίνει μια μοναδική Μεταφυσική Διάσταση του Εγκόσμιου, όπως οι Βυζαντινές Εικόνες.

Συμπέρασμα: Ένα έργο του 20ου αι. φιλοτεχνημένο τον 40 π.Χ. αι. !

Δημ. Αντωνίου, ιατρός (και μαυρισμένος στις τελευταίες ευρωεκλογές).